 |
 |
Sevgim.az |  |
 |
Tədqiqat iştirakçısı, həmçinin insan subyekti və ya eksperiment, sınaq və ya tədqiqat iştirakçısı və ya subyekti — insan subyektlərinin tədqiqatında könüllü olaraq iştirak edən və məlumatlı razılıq verdikdən sonra tədqiqatın obyekti olan şəxs. Tədqiqat iştirakçısı məlumatlı razılıq verə bilməyən şəxslərdən — məsələn, uşaqlar, körpələr və heyvanlardan — fərqlənir. Belə şəxslərə üstünlük təşkil edən termin subyektlərdir.[1]
Müasir tədqiqat etikası normalarına və Helsinki Bəyannaməsinə uyğun olaraq, insan subyektlərinin tədqiqatını aparan tədqiqatçılar tədqiqat iştirakçılarına müəyyən hüquqlar təqdim etməlidirlər.[2] Tədqiqat iştirakçıları aşağıdakıları gözləyə bilərlər:
Termin seçimində (iştirakçı, subyekt, pasiyent, nəzarət, cavab verən) bir neçə ümumi yanaşma mövcuddur:
Sosial alimlər vurğulayırlar ki, istifadə olunan terminologiya tədqiqatçıların iştirakçılara necə yanaşdıqlarını və onlara göstərilən hörməti formalaşdırır.[7]
Tədqiqat iştirakçılarına ödəniş verilməsi məsələsi ekspertlər arasında müxtəlif yanaşmaların mövcud olduğu mübahisəli mövzudur.[8]
1998-ci ildə The BMJ insanlara "subyektlər" deyil, "iştirakçılar" kimi müraciət etməyə dair siyasət qəbul etdi.[9] Bu qərarın məqsədi insanlara daha çox hörmət göstərmək idi.[9] Bundan əvvəl isə bir çox tədqiqat təşkilatları da bu dəyişikliyi etməyi düşünmüşdülər.[10]
 |
 |
SEVGIM.AZ |  |
 |
|