. Sevgim.az

Muqeddes Olqa Kilsesi - Wikipedia - Sevgim.az

Ana Səhifə - Muqeddes Olqa Kilsesi

Müqəddəs Olqa kilsəsi — Cəlilabad rayonunun Göytəpə şəhərində yerləşən Rus Pravoslav Kilsəsi.

Müqəddəs Olqa kilsəsi
Xəritə
39°06′48″ şm. e. 48°35′45″ ş. u.HGYO
Ölkə  Azərbaycan
Şəhər Cəlilabad rayonu
Yerləşir Göytəpə
Tikilmə tarixi 1878[1]
Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.4177
KateqoriyaKilsə
ƏhəmiyyətiYerli əhəmiyyətli
Göytəpə kilsəsi (Azərbaycan)
Nöqtə
Göytəpə kilsəsi

Mündəricat

  • 1 Haqqında
  • 2 Memarlığı
  • 3 Mənbə
    • 3.1 İstinadlar
    • 3.2 Ədəbiyyat
  • 4 Xarici keçidlər

Haqqında

redaktə

Rusiya imperiyası XIX əsrdə Azərbaycan xanlıqlarını işğal etdikdən sonra bölgədə özünə dayaq yaratmaq məqsədi ilə bura xristianları köçürməyə başladı. İndiki Cəlilabad rayonunun ərazisinə də Rusiyadan pravoslav kəndlilər köçürüldülər və burada onlar üçün Astarxanovka, Tatyanovka, Nikalayevka, Petrovka, Privolnaya kimi kəndlər salındı.[2] 1840-cı illərdə Həştərxan quberniyasının Prişib kəndindən olan molokanlar indiki Göytəpə şəhərinə gələrək burada Prişib kəndinin əsasını qoyublar.[3][4]

1864-cü ildə 33-cü Qvardiya alayının bölgəyə köçməsi nəticəsində burda alayın zabitlərinin yaşadığı Mixaylovskaya kəndi salınıb.[5] Onların dini ehtiyaclarını ödəmək üçün buradaəvvəlcə taxtadan kilsə tikiblər.[6] 1868-ci ildə Pasxa bayramı günü taxta kilsənin yerində qırmızı kərpicdən yeni və daha böyük kilsənin tikintisinə başlanılıb.[5][7] Mixaylovskaya kəndi sonradan Pravoslavnoe adını alıb.[8] 1898-ci il iyunun 8-də Prişib və Pravoslavnoe kəndləri birləşdirilib.[8]



Sovet işğalından sonra Azərbaycanda 1928-ci ildə rəsmi olaraq dinlə mübarizəyə başladılar.[9] Bir çox məscid, kilsə və sinaqoqlar maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verildi.[10] Müqəddəs Olqa kilsəsi də bu 1933-cü ildə ibadətə bağlanıb.[11] Kilsənin keşişi İvan Qançev isə güllələnib.[12][13]

Kilsənin binasından hərbi anbar,[14] məktəb anbarı kimi istifadə olunub.[4]

Azərbaycan müstəqlilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra 1995-1999-cu illərdə kilsədə bərpa işləri aparılıb. Kilsə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[15]

Kilsənin birinci mərtəbəsində Göytəpə şəhər kitabxanası yerləşir.[16]

1933-cü ildən sonra ilk dəfə 2018-ci ildə Pasxa bayramı münasibətilə kilsədə Andrey atanın rəhbərliyi ilə dini ayin keçirilib.[12]

Memarlığı

redaktə

Altı günbəzdən ibarət olan kilsənin tikintisi yerli memarlar tərəfindən aparılıb.[16] Kilsənin altından keşişin evinə doğru uzanan yeraltı yol mövcud olub. Uzun müddət istifadə olunmadığı üçün yeraltı yol dağılıb.[17]

Mənbə

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı (Memarlıq abidələri)" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-06-29.
  2. ↑ Nəsiroğlu, 2014. səh. 56
  3. ↑ Nəsiroğlu, 2014. səh. 57
  4. ↑ 1 2 "Kilsə - Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti". irs.gov.az. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  5. ↑ 1 2 Nəsiroğlu, 2014. səh. 58
  6. ↑ Babayev, Ağaddin. "166 yaşlı pravoslav kilsəsi". Azərbaycan qəzeti (az.). 2018-05-13. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  7. ↑ Qasımov, Mahmudağa. Cəlilabadın tarixi, etnonim və toponimləri (az.). Bakı: Qanun nəşriyyatı. 2014. 156.
  8. ↑ 1 2 Nəsiroğlu, 2014. səh. 59
  9. ↑ Yunusov, 2004. səh. 140
  10. ↑ Yunusov, 2004. səh. 141
  11. ↑ "Cənub bölgəsində XIX əsrə aid kilsənin təmirə ehtiyacı var". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2022-01-19. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  12. ↑ 1 2 Алиева, Камилла. "Спустя почти век в православный храм Азербайджана вернулась молитва". sputniknews.ru. 2018-05-15. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  13. ↑ Закироглу, Рагим. "Храм "вольных переселенцев" в Азербайджане не имеет аналогов в регионе". sputnik.az. 2016-07-21. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  14. ↑ Məmmədova, Roza; Mikayıl, Vüsalə. "Cəlilabadda yerləşən pravoslav kilsəsi". Amerikanın səsi. 2023-08-16. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  15. ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
  16. ↑ 1 2 "Türkmənçay yadigarı: Göytəpə pravoslav kilsəsi". Lent.az (az.). 2016-02-13. İstifadə tarixi: 2025-07-30.
  17. ↑ Məmmədli, Səxavət. "Göytəpə - göy təpəliklər şəhəri". Ədalət qəzeti. 2009-04-08. səh. 6. İstifadə tarixi: 2025-07-30.

Ədəbiyyat

redaktə
  • Nəsiroğlu, Sabir. Muğan salnaməsi (az.). Bakı: Alatoran nəşriyyatı. 2014. səh. 80.
  • Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 364. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.

Xarici keçidlər

redaktə
  • Cəlilabadda yerləşən pravoslav kilsəsi / Amerikanın Səsi
  • “Azad gəlmələr”in XIX əsrdə Cəlilabadda tikdiyi kilsə / Azərtac
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Müqəddəs_Olqa_kilsəsi&oldid=8260859"
SEVGIM.AZ