Elekber Huseynzade - Wikipedia - Sevgim.az

Ələkbər Hüseynzadə 3 oktyabr 1887-ci ildə Bakıda zərgər ailəsində anadan olmuşdur. Beş il mollaxanada oxuduqdan sonra təhsilini rus-tatar məktəbində davam etdirmişdir.^[2]

Səhnə fəaliyyətinə səhnə müəllimi Səməd bəy Hacıəliyevin təşəbbüsü ilə başlamış, Nəcəf bəy Vəzirovun quruluş verdiyi “Tamahkarlıq düşmən qazanır” (Vasaq Mədətov) tamaşasında Molla Cəbi rolunu ifa etmişdir. Bu debütdən sonra müxtəlif teatr truppalarında çıxış etmiş və əsasən komediya aktyoru kimi tanınmışdır.^[3]

Ələkbər Hüseynzadə 4 noyabr 1967-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir.

Ələkbər Hüseynzadə 1913-cü ildə Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettasının tamaşaya qoyulmasında Soltan bəy rolunun ilk ifaçısı kimi böyük şöhrət qazanmışdır. Bu obrazı həm teatrda, həm də kinoda canlandırmış və həmin rola görə Stalin mükafatı ilə təltif olunmuşdur. O, bu rolu teatr səhnəsində 600 dəfə, kinoda isə iki dəfə ifa etmişdir.^[2]

Aktyor "Nicat" və "Müdiriyyət" truppalarında dramatik və musiqili rollarda çıxış etmiş, o cümlədən aşağıdakı obrazları ifa etmişdir:^[3]

• Hambal və Məşədi İbad – Üzeyir Hacıbəylinin “Məşədi İbad” musiqili komediyası
• Kəblə Qubad – Zülfüqar bəy Hacıbəyovun “Ər və arvad” musiqili komediyası
• Hacı Qara, Kərəməli – Mirzə Fətəli Axundzadənin “Hacı Qara”
• Şeyx Nəsrulla, Hacı Həsən ağa – Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər”
• Həsən – “Ac həriflər”
• Hacı Fərzəli – Sultanməcid Qənizadənin “Dursunəli və ballıbadı”
• Molla Cəbi – Mirmahmud Kazımovskinin “Molla Cəbi”
• Təlxək, Hacı Səməd ağa, Kərbəlayı Bəndəli, Mirzə Qoşunəli – Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin “Pəri cadu” və “Bəxtsiz cavan”
• Hüseynqulu, Hacı Salman, Hacı Məmmədhüseyn, Məşədi Cavad – İsmayıl Rüstəmbəyovun “Dövlətibisəmər”
• Yolçu, Ədhəm xan, Şah Sultan Hüseyn xan – Nəriman Nərimanovun “Nadir şah”
• İsgəndər xan – Nəcəf bəy Vəzirovun “Ağa Kərim xan Ərdəbili”
• Serqo – Hüseyn Cavidin “Şeyx Sənan”
• Zabit, Abdulla çavuş – Namiq Kamalın “Vətən”
• Qraf İqnatov – Mehdi bəy Hacınskinin “Sultan Əbdüləzizin xəli”
• Yuhan, Saman – Yusif Talıbzadənin “Ərmənusə” və “Xalid ibn Valid”
• Boqdan – Əhməd Qəmərlinin “Tamahkarlıq”
• Lodoviqo – Uilyam Şekspirin “Otello”
• Molla Nəsrəddin – Qulamrza Şərifzadənin “Molla Nəsrəddin”
• Əmir – Mehdi Hacıbababəyov – Hacınskinin “Yezid ibn Müaviyyə”
• Türen – Baxmetovun “1812-ci il” və yaxud “Moskva yanğını”
• Şeyxülislam – Rza Zaki Lətifbəyovun “Köhnə Türkiyə”
• Kərbəlayı Vəli – Ceyhun Hacıbəylinin İvan Turgenevdən təbdil etdiyi “Pulsuzluq”
• Yuvil – Karl Qutskovun “Uriel Akosta”
• Babakişi, Hacı Əhməd, Allahverdi – Cəfər Cabbarlının “Sevil”, “Almaz” və “1905-ci ildə”

1920-ci ilin may ayında Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı (indiki Milli Dram Teatrı) yenidən formalaşdırıldıqda, Ələkbər Hüseynzadə həmin kollektivin tərkibinə daxil olmuşdur.^[4]

Ələkbər Hüseynzadənin səhnə yaradıcılığı realizm, səmimiyyət və həyatiliyi ilə seçilmişdir. O, həmçinin opera və musiqili komediyalarda çıxış etmiş, səhnə quruluşları ilə də məşğul olmuşdur. Bakıda Sultan Muradovun “Kəblə Xudu”, Əliağa Vahidin “Milli meyxana”, Baba Qubinskinin “Yeni kupletlər” oyun-məzhəkələrini tamaşaya hazırlamışdır.^[5]

• "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 3 iyun 1957^[⇨]
• "Stalin" mükafatı (2-ci dərəcə) — 1946 ("Arşın mal alan" filmindəki Soltan bəy roluna görə)^[6][⇨]
• "Şərəf nişanı" ordeni — 17 aprel 1938

• Almaz (film, 1936) (tammetrajlı bədii film) — rol: Hacı Əhməd
• Altıncı hiss (film, 1935)
• Arşın mal alan (film, 1917)^[7]
• Arşın mal alan (film, 1945)
• Bizim küçə (film, 1961)
• Böyük dayaq (film, 1962)
• Əmək və qızılgül (film, 1962)
• İyirmialtılar (film, 1966)
• Kölgələr sürünür (film, 1958)
• Qara daşlar (film, 1956)
• Qız qalası əfsanəsi (film, 1923) (tammetrajlı bədii film)
• Leyli və Məcnun (film, 1961)
• Mahnı belə yaranır (film, 1957)
• Ögey ana (film, 1958)
• Sehrli xalat (film, 1964)
• Üzeyir ömrü (film, 1981)