 |
 |
Sevgim.az |  |
 |
Eşnunna — Şumer (sonralar Akkad) şəhəri və şəhər-dövləti idi. O, Mesopotamiyanın mərkəzində Tell Əğrəb şəhərindən 20 km, Tell İşhali şəhərindən isə 24 km şimal-qərbdə yerləşirdi. Diyala çayından şimal-qərbdə yerləşməsinə baxmayaraq, Eşnunna Şumer mədəniyyətinə daxil idi. Arxeoloji məqalələrdə bu şəhər bəzən Aşnunnak və ya Tuplias da adlandırılır.
| Qədim şəhər | |
| Eşnunna | |
|---|---|
 | |
| 33°45′ şm. e. 44°45′ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Salınma tarixi | E.ə. III minillik |
| İlk xatırlanma | E.ə. III minillik |
| Digər adı | Aşnunnak və ya Tuplias |
| Dağılma tarixi | E.ə. VI əsr |
| Milli tərkibi | Şumerlər |
  |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şəhərin himayəçi tanrısı Tişpak (Tišpak) idi. Bununla yanaşı, Sin, Adad və İştar da Eşnunnada ibadət olunan tanrılar arasında yer alıb. Hakimlərin şəxsi ilahələri isə Belet-Şuhnir və Belet-Terraban olub.[1]
Eşnunnada məskunlaşma təxminən e.ə. 3000-ci ilə aid olan Cəmid Nəsr dövründən başlayıb. O, Mesopotamiyanın Erkən Sülalə dövründə əsas şəhərlərdən biri olub. Mixi yazılar və qazıntılar göstərir ki, şəhər Akkad dövründə də mövcud olub. Lakin III Ur dövründəki qədər geniş olmayıb.[2] Şimal Sarayına aid ərazilər bu dövrə aiddir və özəl evlərdə tualetlər də daxil olmaqla erkən kanalizasiya mühəndisliyinin nümunələrini göstərir.[3]
Şəhərin ilk məlum hökmdarları Üçüncü Ur sülaləsindən asılı olub. Eşnunna Üçüncü Ur sülaləsi üzvləri ilə xüsusi əlaqələrə malik ola bilərdi. Məsələn, Şulqinin həyat yoldaşı Şulgi-Simtum Eşnunnadakı hökmdar sülaləsi ilə bağlı iki tanrıya ibadət edib, Şu-Sinin əmisi Babati isə bir müddət Eşnunnada yaşayıb.[4]
III Ur imperiyası süqut etdikdən sonra Akkadda qarışıqlıq dövrü başlayıb. Bu zaman bir çox şəhər-dövlətlər hakimiyyət uğrunda mübarizə aparırdı. Eşnunna qısa müddətə Subartu tərəfindən ələ keçirildi, lakin İsin şəhərindən İşbi-Erra Subartunu məğlub edərək Nur-ahumu Eşnunnanın yeni hökmdarı təyin etdi. Nur-ahum özünü Tişpak tanrısının sevimlisi adlandıraraq, şəhərdə böyük inşa işləri həyata keçirib.[5]
E.ə. XII əsrdə Elam hökmdarı Şutruk-Nahunte Eşnunnanı fəth edib və Akkad dövründən Babil dövrünə qədər bir çox heykəli Sus şəhərinə aparıb. Şəhərin yerləşməsi ona Mesopotamiya və Elam mədəniyyətləri arasında ticarət qapısı funksiyası verib.[6][7] Ticarət yolları vasitəsilə şəhər şimaldan atlar, mis, qalay, digər metallar və qiymətli daşlar kimi nadir məhsullara çıxış əldə edirdi. Eşnunnada tapılan bir məzarda Zənzibardan gətirilmiş kəhrəbadan hazırlanmış bir asma aşkar edilib.[8] Bundan əlavə, Hind çayı adisi sivilizasiyasına aid bir neçə möhür və muncuq da tapılıb.[9]
 |
 |
SEVGIM.AZ |  |
 |
|
