 |
 |
Sevgim.az |  |
 |
İkincili tədqiqat — əvvəlcədən toplanmış və dərc edilmiş məlumatların, tədqiqat nəticələrinin və statistik göstəricilərin təhlili və yenidən şərhi yolu ilə həyata keçirilən elmi tədqiqat növü. Bu metod ilkin tədqiqatdan fərqli olaraq yeni məlumat toplamaq yerinə, mövcud məlumatlar əsasında analiz və interpretasiya aparır.[1] İkincili tədqiqat mövcud ədəbiyyatın, arxiv sənədlərinin, rəsmi statistikaların, əvvəlki tədqiqat hesabatlarının, məqalələrin və digər etibarlı mənbələrin sistemli şəkildə öyrənilməsi əsasında qurulur. Bu üsul daha az resurs tələb etdiyinə görə tez-tez ilkin mərhələlərdə istifadə edilir və tədqiqatın istiqamətini müəyyənləşdirməyə kömək edir.
İkincili tədqiqat — əvvəllər aparılmış və artıq mövcud olan məlumatların, sənədlərin və ya araşdırmaların təhlilinə əsaslanan tədqiqat növüdür. İkincili tədqiqatın ümumi nümunələrinə dərsliklər, ensiklopediyalar, xəbər məqalələri, icmal məqalələri və metaanalizlər daxildir.[2][3]
İkincili tədqiqat aparılarkən tədqiqatçılar tez-tez akademik məqalələr, hökumət sənədləri, statistik bazalar və tarixi qeydlər kimi mənbələrə istinad edirlər.[4][5]
İkincili tədqiqat termini tarix, hüquqi tədqiqatlar, bazar araşdırmaları və Vikipediya redaktəsi kimi müxtəlif sahələrdə geniş şəkildə istifadə olunur.[6][7] Sağlamlıq sahəsində ikincili tədqiqatın əsas metodologiyası sistematik icmaldır və bu zaman tez-tez metaanalitik statistik texnikalardan istifadə olunur. XXI əsrdə realist icmallar və meta-narrativ icmallar kimi digər sintetik metodlar da inkişaf etdirilmişdir.[8]
İkincili bazar tədqiqatı birinci tərəf tərəfindən toplanmış məlumatların (məsələn, telefon müsahibələri və ya sorğular) ikinci tərəf tərəfindən təkrar istifadəsini əhatə edir.[9] Bu tədqiqat iki əsas kateqoriyaya bölünür: agentlik və ya şirkət daxilindəki daxili mənbələrdən əldə olunan məlumatlar və agentlikdən kənarda yerləşən xarici mənbələrdən toplanan məlumatlar.[10] İkincili bazar tədqiqatı əvvəlki məlumatlardan istifadə edir, artıq toplanmış məlumatları təkrar təhlil edir və bir qayda olaraq daha qənaətcildir.[11]
Birincili tədqiqat — birbaşa şəkildə toplanan və tədqiqatçının özünə məxsus orijinal məlumatlara əsaslanan tədqiqat növüdür.[12] Bu cür tədqiqatın məqsədi əvvəllər cavablandırılmamış suallara cavab tapmaqdır. Bundan əlavə, bu tədqiqat başqaları tərəfindən təsdiqlənməlidir ki, fərdi qərəzlər aradan qaldırılsın.[13] Birincili tədqiqatın formalarına sorğular, müşahidələr və müsahibələr daxildir. Bu növ tədqiqat daha çox vaxt və maliyyə tələb edir.[14]
Digər tərəfdən, ikincili tədqiqat artıq dərc olunmuş məlumatlar və başqa şəxslər tərəfindən aparılmış tədqiqatların nəticələri əsasında aparılır.[13] Tədqiqatçılar tez-tez birincili tədqiqata başlamazdan əvvəl, mövcud bilik səviyyəsini öyrənmək və boşluqları müəyyənləşdirmək üçün ikincili tədqiqat aparırlar.[14] Yeni tədqiqat layihəsinə başlamaq üçün ikincili tədqiqat əlverişli başlanğıc nöqtəsidir. Bununla belə, məlumatların etibarlılığı onun mənbə və müəllifindən asılı olaraq dəyişə bilər.[15]
 |
 |
SEVGIM.AZ |  |
 |
|