 |
 |
Sevgim.az |  |
 |
Qalapaqos iquanası və yaxud Qalapaqos quru iquanası (lat. Conolophus subcristatus) — Ekvadorun Qalapaqos adalarında yaşayan iquanakimilər fəsiləsinü üzvü olan xüsusi kərtənkələ növü. Bu növ, Qalapaqos adalarının unikal ekosistemində təkamül prosesi nəticəsində yaranıb və adaların fauna simvollarından biridir.[2]
| Qalapaqos iquanası | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qalapaqos iquanası |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Qalapaqos iquanası əsasən vulkanik torpaqlı, quru və səhralıq ərazilərdə yaşayır. Əsasən Santa-Kruz, Plaza Sur, Baltra və digər kiçik adalarda yaşayırlar. Vulkanik torpaqlarda qazıntılar edərək yuva hazırlayır və bədən istiliklərini tənzimləmək üçün günəşdə isinirlər.[4]
Qalapaqos iquanası soyuqqanlı heyvanlar (ektotermik orqanizmlər) kateqoriyasına daxildir. Yəni onlar daxili bədən istiliyini ətraf mühitdən asılı olaraq tənzimləyir. Soyuqqanlı heyvanlar öz bədən istiliklərini sabit saxlaya bilmir və enerji ehtiyaclarını azaltmaq üçün xarici mühitdən istifadə edirlər. Günəşdə isinərək bədən istiliklərini artırır, kölgəyə çəkilərək və ya sərin yerlərə girərək həddindən artıq istilikdən qorunurlar. Qalapaqos iquanaları səhər erkən saatlarda vulkanik qayaların üstündə oturaraq günəşdən istilik alır. Bu, onların bədən temperaturunu yüksəldir və həzm, hərəkət kimi həyati proseslər üçün enerji təmin edir. Günəş batdıqdan sonra iquanalar daha isti yerlərə çəkilərək bədən istiliklərini qorumağa çalışırlar. Bəzi hallarda torpaqda qazılmış yuvalarda sığınırlar.[5]
Qalapaqos iquanaları ot yeyən olsalar da, bəzi hallarda heyvan mənşəli qidalardan istifadə etdikləri müşahidə olunub.[6] Qalapaqos quru iquanaları ətraf mühitdən asılı olaraq müxtəlif qida mənbələri ilə qidalanır. Onların əsas qidalanma vərdişləri:
Opuntia növündən olan kaktuslar onların qida rasionunun əsas hissəsini təşkil edir. Kaktuslar su ilə zəngin olduğu üçün, onlar bu bitkilərdən həm qida, həm də su ehtiyaclarını qarşılayırlar. Yarpaqlar, çiçəklər və meyvələr də qida olaraq istehlak edilir.
Qidalanma üçün bitki mövcudluğunun azaldığı dövrlərdə quru iquanaların ölü heyvan qalıqları, böcəklər və kiçik heyvanlarla da qidalandığı müşahidə edilmişdir.
Çox vaxt tək yaşayırlar, lakin bəzi yerlərdə qruplar halında da görülürlər. Dişi iquanalar hər il 2-20 arası yumurta qoyur. Yumurtalar qum və ya kül torpaqda qazılmış yuvalarda yerləşdirilir. Yumurtalar 3-4 aylıq inkubasiyadan sonra balalara çevrilir.[7][8]
Qalapaqos quru iquanalarının populyasiyası ciddi şəkildə azalmışdır:
Qalapaqos iquanası, Qalapaqos adalarının unikal təbiətinin simvoludur. Onlar, ekosistemin bir hissəsi olaraq, adaların bitki örtüyünü və heyvan populyasiyasını tənzimləyirlər.[9]
 |
 |
SEVGIM.AZ |  |
 |
|
