Azərbaycanın yumşaq gücü — 1990-cı illərdən bəri Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdə yeritdiyi siyasət.
Müstəqillik dövründə Azərbaycan dövləti davamlı bir şəkildə dünya siyasətində müəyyən normaların, prinsiplərin və standartların qəbul edilməsi üçün çalışır. Azərbaycanın bu mövqeyinə görə, onun beynəlxalq danışıqlarda xüsusi təsiri var. Digər tərəfdən, Azərbaycan rəqəmsal sahədə ictimai diplomatiya üçün onlayn platformalardan və sosial şəbəkələrdən istifadə edir. Azərbaycan həmçinin müxtəlif beynəlxalq idman tədbirlərini, məsələn, 2015 Avropa Oyunlarını və Azərbaycan Qran-prisini, həmçinin 2012 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsini təşkil etmişdir. Təhsil siyasəti sahəsində isə xarici tələbələrə təklif edilən Azərbaycan Təqaüd Proqramı və akademik əməkdaşlıqlar istifadə edilir.[1]
Azərbaycan 2005-ci ildən 2018-ci ilə qədər 50 milyon dollar xarici yardım etmişdir. Bunun 21 milyon dolları çoxşaxəli təşkilatlara, 9 milyon dolları Asiya ölkələrinə, böyük bir hissəsi isə Şərqi Avropa və keçmiş Sovet ölkələrinə, əsasən fəlakətlərin aradan qaldırılması və humanitar səylər üçün verilmişdir.[1] Azərbaycan Yəmən və Livana, müharibə dövründə Ukraynaya, 2023 zəlzələsindən sonra Türkiyəyə dəstək göstərmişdir. Azərbaycanın iqtisadi gücü onun digər dövlətlərlə münasibətdə yumşaq güc tətbiq etməsini asanlaşdırır.[2]
Azərbaycan rəqəmsal diplomatiyadan istifadə edərək, Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı mövqeyini beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmış, bu siyasət xüsusilə İkinci Qarabağ müharibəsinin qazanılması üçün beynəlxalq dəstəyin əldə edilməsi rol oynamışdır. Azərbaycan Avropa Şurası, İslam Əməkdaşlıq Şurası, Qoşulmama Hərəkatı, BMT və Türk Dövlətləri Təşkilatını Qarabağ münaqişəsinə cəlb etməyə çalışmışdır. İslam Əməkdaşlıq Şurası bu münaqişədə Azərbaycana dəstək olmuşdur. Qoşulmama Hərəkatı isə Azərbaycan tərəfindən münqaişənin həllində bir müttəfiq olaraq görülmüş, Azərbaycan 2019–2022-ci illərdə təşkilata sədrlik etmişdir.[3]
Heydər Əliyev Fondu Azərbaycanın milli markalaşma prosesində özünəməxsus mövqeyə malikdir. Fond mədəni diplomatiyada yumşaq güc forması kimi fəaliyyət göstərir. Fond Azərbaycanın müsbət imicini təbliğ edərək, həm də mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqi və qlobal mədəni irsin qorunması üçün işlər görür. Heydər Əliyev Fondu Azərbaycan diasporu ilə də işlər aparır. 2007-ci ildən bəri fond Xocalı qətliamı və Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı dünya miqyasında maarifləndirmə kampaniyası aparır. Keçirilən nümayişlər, sərgilər və nəşrlər bu hadisələri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq məqsədi daşıyır. Xüsusilə, 2008-ci ildə Heydər Əliyev Fondunun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən "Xocalıya Ədalət" Beynəlxalq Maarifləndirmə Kampaniyası Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin ədalətli həllində Azərbaycanın mövqeyini gücləndirmək və maarifləndirmək üçün fəal işləyir.[4]
Heydər Əliyev Fondu mədəni diplomatiya vasitəsilə, Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalının keçirilməsi və Azərbaycan muğamının UNESCO tərəfindən qeyri-maddi mədəni irs kimi tanınması təşəbbüsləri vasitəsilə ölkənin tanıdılmasına töhfə veron. Bundan başqa, fondun səyləri nəticəsində Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı maarifləndirmə işi genişləndirilmişdir. UNESCO-nun Baş Qərargahında QARABAĞ XANƏNDƏLƏRİ albomunun təqdimatı və Xocalı soyqırımı kimi hadisələri əks etdirən bukletlərin nəşri belə işlərə bir misaldır.[4]
Azərbaycan həmçinin Azərbaycan diasporundan beynəlxalq arenada təmsil edilmək və ölkənin imicini artırmaq üçün istifadə edir. Mədəni kommunikasiya vasitəsilə, çalışılır ki, təkcə diaspor nümayəndələrinin xarici ölkələrə töhfələrinin tanınması yox, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin, dəyərlərinin və diplomatik təşəbbüslərinin təşviqi həyata keçirilsin.[4]